پارس دلتا پاک ظروف بسته بندی, [۲۶.۰۹.۱۷ ۱۲:۴۸]
با افزایش جمعیت، رشد تکنولوژی و افزایش سطح استانداردهای زندگی در جوامع امروزی، مصرف محصولات با محتوای بسته بندی های کوچک افزایش یافته است. جامعه مصرفی نیازمند محصولاتی با سایزها و بسته بندی های متفاوت بوده و اهمیت صنعت بسته بندی به تدریج برای بنگاه ها و برنامه ریزان اقتصادی در حال آشکار شدن است.

در بیشتر موارد شاهد هستیم که محصولات بدون بسته بندی یا با بسته بندی های نامناسب در بازار عرضه شده یا به صورت فله ای با بسته بندی های نامناسب و با قیمت های ناچیز به بازرگانان خارجی فروخته می‌شوند. این محصولات بعد از انتقال به خارج و انجام بسته بندی های مناسب بر روی آنان، با ارزش افزوده بالا و با قیمت های چند برابری و به اسم و برند همان کشورها به بازار کشورهای دیگر عرضه می شوند و این کار ضمن برندسازی برای آن کشورها، تجارت آن ها را هم توسعه می‌دهد و این نشان دهنده رابطه مستقیم توسعه صنعت بسته بندی با رشد و توسعه تجاری کشورهاست.

حال با مشخص شدن رابطه مستقیم بین توسعه صنعت بسته بندی و رشد و توسعه تجاری کشورها این سئوال مطرح است که برای توسعه صنعت بسته بندی چه اقداماتی باید انجام داد؟

در پاسخ به این سئوال، می توان گفت برای گام برداشتن در مسیر توسعه صنعت بسته بندی، ابتدا باید مفهوم بسته بندی و ضرورت و اهمیت آن را درک کرده و خصوصیات و فواید یک بسته بندی خوب را بشناسیم تا در راستای حمایت از این صنعت و کمک به رشد و توسعه آن، مسایل و مشکلات موجود در مسیر توسعه این صنعت را شناسایی کرده و راهکارهای لازم را ارائه کنیم.

بسته بندی را می توان به عنوان پوشش یا ظرفی برای محصول دانست که از آن محافظت و نگهداری کرده و ضمن برقراری ارتباط با خریدار و انتقال اطلاعات به او، کالا را نمایش داده و سودمندی آن را نشان می دهد.

در زمان های قدیم، به دلیل اینکه انسان ها غذا را در زمان کمی بعد از تهیه آن مصرف می کردند، نیاز به بسته بندی برای جابجایی یا ذخیره آن کمتر احساس می شد، ولی به تدریج با افزایش جمعیت و گسترش شهرنشینی، امکان اینکه افراد غذا و مایحتاج خود را روزانه تهیه کرده و مصرف کنند، از بین رفت و در بسیاری از موارد محصولات مصرفی در شهر یا کشوری تهیه شده و برای مصرف به مناطق دیگر جابجا می شود، ولی جابجایی آسان و سالم محصولات در کنار حفظ کیفیت آن، نیازمند بسته بندی مناسب است.

از طرفی با صنعتی شدن جوامع و افزایش رقابت بین بنگاه های اقتصادی، اهمیت صنعت بسته بندی بیش از پیش آشکار شده و بنگاه های اقتصادی به این نکته پی بردند که بسته بندی مناسب می تواند ابزاری برای افزایش قابلیت رقابت پذیری آن ها در بازار باشد و می‌توان با تغییر تکنیک ها و روش های بسته بندی، از آن به عنوان یکی از راه‌های کاهش هزینه های تولید، ذخیره سازی و توزیع استفاد کرد و در این راستا از علومی مانند هنر و روانشناسی هم در راستای بسته بندی مناسب، شکیل و مطلوب مشتری کمک گرفته می شود.

همانگونه که شاهد هستیم کشورهای توسعه یافته با سرمایه گذاری در این صنعت، ضمن داشتن بسته بندی های مناسب و افزایش ایمنی و سلامت محصولات، به ایجاد ارزش افزوده و افزایش قابلیت رقابت پذیری محصولات در بازارهای داخلی و خارجی کمک کرده اند.

برخی از محصولات تولیدی در کشورمان با کیفیت بسیار خوب و حجم بالا تولید شده، اما به دلیل بسته بندی نامناسب، قابل عرضه در بازارهای جهانی نیستند و در اکثر موارد به ویژه در زمینه محصولات کشاورزی و باغی مانند زعفران، خرما، کشمش، زیتون و غیره، صادرات به صورت فله ای صورت گرفته و حاشیه سود حاصل از بسته بندی مناسب سهم کشورهایی می شود که محصولات ایرانی را خریده و در قالب بسته بندی های شکیل، مناسب و مشتری پسند در بازارهای هدف و با اسم و نشان تجاری (برند) خودشان عرضه می کنند.

در بسیاری از تولیدات، بسته بندی آن سودآورتر و ارزآورتر از خود محصول است، لیکن این موضوع در ایران بسیار کم مورد توجه قرار می گیرد. علی رغم تحول و رشد صنعت بسته بندی در سال های اخیر در ایران، همچنان صنعت بسته بندی ما فاصله چشمگیری با کشورهای رقیب توسعه یافته دارد. سیستم های توزیع جدیدی مانند سوپرمارکت‌ها و فروشگاه های زنجیره ای بزرگ به تدریج جای بازارچه ها و خواربار فروشی های به سبک قدیمی را می گیرندو مشتریان به تدریج از طریق مجازی و با استفاده از اطلاعات روی بسته بندی محصول که در سایت فروشگاه ها درج شده است، محصول را انتخاب و خرید می کنند.همچنین سیستم انتقال و حمل کالا از طرق مختلف از جمله پست روز به روز در حال گسترش است.

پارس دلتا پاک ظروف بسته بندی, [۲۶.۰۹.۱۷ ۱۲:۴۸]
افزایش جمعیت و تقاضای روبه رشد مصرف کنندگان، افزایش آگاهی و توجه مصرف کنندگان به سلامتی، تمایل به سبک زندگی مدرن در بین مصرف کنندگانی که مشغله زیادی دارند، کاهش فرهنگ حضور اعضای خانواده در کنار هم، راحتی و آسایش، افزایش آگاهی درباره مسایل زیست‌محیطی، مبارزه با تغییرات آب و هوا و تأثیر کربن، تقویت، تثبیت و جهانی شدن خرده فروش ها، تجارت الکترونیک و نیازهای در حال رشد برای افزایش و تقویت برندها در محیط رقابتی در حال گسترش و سایر عوامل، سبب افزایش تقاضا برای صنعت بسته بندی شده است.

امروزه توسعه صنعت بسته بندی، آن را به صنعتی مستقل تبدیل کرده و جایگاه خاصی از بودجه شرکت های تولیدی کشورهای توسعه یافته به آن اختصاص یافته است تا جایی که هر روز شاهد انواع و اشکال متفاوت بسته بندی ها در سطوح مختلف هستیم.

در رابطه با سطح بسته بندی، می توان آن را به سه سطح تقسیم کرد: بسته بندی اولیه که تماس مستقیم با محصول دارد، بسته بندی ثانویه شامل چندین بسته بندی اولیه می شود که استحکام لازم را برای انبارداری محصول فراهم می آوردو بسته بندی نهایی هم شامل چندین بسته بندی ثانویه بوده و وظیفه آن نگهداری بسته بندی های ثانویه در طول فرآیند توزیع است.

بسته بندی به صورت های مختلفی از قبیل چوبی، شیشه ای، کاغذی، فلزی، پلاستیکی و … انجام می شود و هر روز شکل نوینی از بسته بندی ابداع می شود که از جمله آن می توان به موارد مشروح زیر اشاره کرد:

بسته بندی انعطاف پذیرکه به خاطر انعطاف پذیری جا و وزن کمتری را نسبت به بسته بندی های مشابه می گیرند و می توان تصاویر دلخواه از محصول را بر روی آن چاپ کرد.

بسته بندی با اتمسفر اصلاح شدهکه در آن هوای داخل بسته تخلیه شده با هوای اصلاح شده جایگزین می شود و برای افزایش حفاظت از محصول یا گسترش طول عمر آن بدون استفاده از مواد نگهدارنده استفاده می شود.

بسته بندی با نانوتکنولوژیکه با استفاده از مواد نانو می توان بطری ها و بسته بندی های سبک تر و قوی تر با مقاومت گرمایی بهتر و جذب گاز کمتر ساخت که باعث افزایش زمان ماندگاری محصول و کاهش هزینه‌های حمل و نقل می شود.

بسته بندی دوستدار محیط زیستکه از بیشترین مقدار مواد قابل بازیافت و تجدید شونده تولید می شوند.

بسته بندی هوشمندکه قادر است پارگی و سوراخ های کوچک بسته را با توجه به تغییرات دما و رطوبت ترمیم کرده و مصرف کننده را از فساد ماده غذایی آگاه سازد و برای حفظ سلامتی و جلوگیری از فساد غذا، تقویت ویژگی های محصول مانند طعم و مزه، قابلیت انجام عکس العمل به تغییرات در محصول و محیط بسته بندی، ایجاد ارتباط بین اطلاعات، تاریخ و شرایط محصول و مشتری، کمک به باز شدن و تشخیص درستی مهر و تأیید اعتبار محصول کمک می کند. بسته بندی هوشمند با کمک گرفتن از فن آوری اطلاعات می تواند برچسب های الکترونیک را برای نصب بر روی محصولات فاسد شدنی فراهم کند. برچسب هایی که علاوه بر ارایه اطلاعات به مشتری، دارای خاصیتی هستند که به مرور زمان که محصول داخل بسته کهنه می شود، تغییر رنگ داده و امکان ثبت الکترونیک و فروش محصول را از فروشنده سلب می کند. بسته بندی مناسب محصول، سبب آسانی حمل و نقل و محافظت آن در برابر ضربه، حفظ سلامت و بازاریابی و افزایش فروش آن برای بنگاه های اقتصادی شده و قدرت رقابت پذیری بنگاه ها را افزایش می دهد و بی توجهی به آن موجب خروج این بنگاه‌ها از عرصه رقابت در بازار می شود. در رابطه با خصوصیات یک بسته بندی مناسب می توان گفت:یک بسته بندی مناسب باید اطلاعات مورد نیاز مشتری و مصرف کننده را دارا بوده تا مصرف کننده با خیال راحت و با اعتماد و اطمینان خاطر، محصول را انتخاب کرده و مصرف کند، برچسب اطلاعات داشته تا کالا را به طور کامل از لحاظ مزایا، ویژگی ها، نحوه استفاده و وجه تمایز به مشتری معرفی کند، حس اعتماد به مشتری داده و آن را تقویت کند. از ترکیب رنگ مناسبی برخوردار بوده و قابلیت رنگ پذیری متفاوتی را داشته باشد، از لحاظ روانشناسی جذاب باشد تا مشتری را ترغیب به استفاده از محصول کرده و به فروش محصول کمک کند، مزایا و مضرات محصول را یادآوری کند، قابلیت شکل پذیری بالایی داشته و حجم اضافی اشغال نکرده و قابلیت انبارداری و ذخیره سازی داشته باشد، به راحتی قابل شمارش باشد، سبک بوده تا قابلیت حمل و جابجایی آن آسان باشد، به صرفه باشد، به مصرف کننده آسیب نرساند، بارکد آن به راحتی قابل اسکن باشد، از محصول محافظت کند، مواد آن قابل بازیافت و سازگار با محیط زیست باشد، قابلیت باز و بسته شدن آسان را داشته باشد، مقرون به صرفه بوده و ارزش لازم برای درآمد تولید را فراهم کند، عایق، شفاف و بهداشتی بوده و قابلیت جذب باکتری کمتری داشته باشد و بالاخره اینکه امکان انتخاب در اندازه های متفاوت را داشته باشد.

پارس دلتا پاک ظروف بسته بندی, [۲۶.۰۹.۱۷ ۱۲:۴۸]
پس بسته بندی مناسب با خصوصیات پیش گفته می تواند فواید زیر را داشته باشد: بسته بندی مناسب می تواند به عنوان ابزاری برای بازاریابی بوده که در صورت برخورداری از طراحی خوب، برای مصرف کننده راحتی و برای تولیدکننده ارزش تبلیغاتی خواهد داشت و به افزایش قابلیت رقابت پذیری بنگاه اقتصادی تولیدکننده کالا در بازارهای داخلی و خارجی کمک می کند. به معرفی کالای داخل بسته، نحوه مصرف و اطلاعات مربوط به تولید آن می پردازد.

کیفیت بسته بندی محصول از لحاظ زیبایی و چشم‌نواز بودن می تواند موجب برجسته و متمایز شدن آن از دیگر محصولات شده و محرک خوبی برای خریدار باشد.

بسته بندی مناسب در عین حال می تواند به زیبایی محصول کمک کرده و با مشتری ارتباط برقرار کند تا فروش محصول افزایش پیدا کند، یعنی ضمانت خرید و سود آن محصول را بالا می برد. همچنین بر عدم اطمینان احتمالی مشتری هنگام خرید غلبه می کند، کالا را تازه و مناسب نگه می دارد و از امکان آلودگی یا آسیب آن جلوگیری می کند. بسته بندی مناسب محتویات داخل بسته را محافظت کرده و امکان ایجاد واکنش بین محتویات داخل بسته با مواد دیگر را از بین برده و به نگهداری طولانی مدت و حمل آسان و ایمن کالا کمک می کند.

با وجود فواید بی شماری که صنعت بسته بندی می تواند برای رشد و توسعه تجارت و اقتصاد کشور داشته باشد، اما مسایل و مشکلات موجود، سبب شده تا این صنعت نتواند آنگونه که می بایست در ایران توسعه یابد که از جمله آن می توان به موارد زیر اشاره کرد:

۱٫ باور نداشتن فعالان و سیاستگذاران بخش اقتصادی کشور نسبت به ضرورت توجه هرچه سریعتر به این صنعت و نقش آن در رشد و توسعه اقتصادی کشور

۲٫ نبود متولی و جایگاهی ساختارمند برای حل مسایل و معضلات این صنعت

۳٫ توسعه نیافتن ارتباطات بین المللی و استفاده از تجارب و اصول جهانی مانند سازمان بین المللی بسته بندی

۴٫ نبود تحقیقات لازم و کافی و فقدان استفاده کاربردی از اندک مطالعات و پژوهش های انجام شده در این صنعت

۵٫ عملکرد جزیره ای و اقدامات غیرمنسجم و وجود موازی کاری‌ها

۶٫ نداشتن بانک اطلاعاتی منسجم، فقدان آمار و اطلاعات صحیح و یکپارچه از میزان تولید صنایع بسته بندی و جایگاه کشور در سطح بین الملل

۷٫ نبود توجه لازم و کافی به صادرات غیرنفتی کشور و در مواردی هم صادرات فله ای محصولات کشاورزی و باغی.

بسته بندی به عنوان یکی از ارکان تولید و صادرات از اهمیت بالایی در کشورهای توسعه یافته برخوردار بوده و از رشد و توسعه روز افزونی برخوردار بوده است، به گونه ای که هر روز شاهد نوآوری جدیدی در این صنعت هستیم، اما صنعت بسته بندی در ایران فاصله زیادی با استانداردهای جهانی دارد که برای کاهش این فاصله و توسعه این صنعت در کشور، راهکارهای زیر می تواند سودمند باشد:

* فراهم کردن زیرساخت های توسعه صنعت بسته بندی

* ایجاد متولی و جایگاهی ساختارمند در صنعت بسته بندی کشور با هدف حل مسایل و معظلات این صنعت

* ایجاد تشکل های مردمی صنعت بسته بندی برای برقراری و توسعه ارتباطات بین المللی و عضویت در سازمان جهانی بسته بندی در راستای دریافت کمک و استفاده از تجارب و اصول جهانی و وصل خوشه های صنعتی کشور به بازارهای جهانی

*حضور جدی در عرصه های بین المللی و سرلوحه قرار دادن الگوهای بین المللی و برقراری ارتباطات اثربخش در خارج از کشور

* حمایت از توسعه صنعت بسته بندی در داخل و صادرات محصولات به بازارهای خارجی به واسطه تمرکز بر این صنعت و توسعه و پیشرفت آن

* ایجاد تعامل با دست اندرکاران این صنعت در بخش خصوصی و دولتی در داخل و استفاده بهینه از ظرفیت های موجود به واسطه توانمندسازی آن ها و در صورت لزوم ظرفیت سازی در حوزه های مورد نیاز به واسطه مطالعه و بررسی جامع و یکپارچه

* ایجاد شبکه ای فراگیر از صاحبان این صنعت در تمامی حوزه‌های صنعت بسته بندی

* داشتن نگاه کلی به جای نگاه بخشی به این صنعت، مطالعه و تحقیق درباره نیازهای مشتری و تکنولوژی های در دسترس توسط بنگاه‌های اقتصادی برای طراحی های مناسب بسته بندی در خصوص کمک به رقابت پذیری کالاها در بازار های داخلی و خارجی

پارس دلتا پاک ظروف بسته بندی, [۲۶.۰۹.۱۷ ۱۲:۴۸]
* فراهم کردن بسترهای لازم برای سرمایه گذاران بین المللی صنعت بسته بندی در داخل کشور به ویژه در مناطق آزاد تجاری برای انتقال تکنولوژی و فناوری و تقویت و توسعه این صنعت تا ابتدا با بسته بندی های مناسب محصولات و صادرات آن ها از صادرات فله ای کالاها جلوگیری کرده و سود بیشتری داشته باشیم و سپس با واردات فله ای محصولات کشورهایی که از صنعت بسته بندی مناسبی برخوردار نیستند، به مناطق آزاد کشور (برای استفاده از مزایا و تسهیلات این مناطق) و اعمال بسته بندی های مناسب، دوباره این محصولات را با ارزش افزوده بیشتر از همان مناطق به کشورهای دیگر صادر کنیم؛ یعنی همزمان از واردات و صادرات در راستای رشد اقتصادی استفاده بهینه کرده و صاحب نام و نشان تجاری (برند) در نزد مشتریان خارجی باشیم.

پس با توجه به موارد پیش گفته و در شرایط کنونی و با توجه به سیاست های کلی اقتصادی کشور، رونق فضای کسب وکار، افزایش قدرت رقابت پذیری محصولات داخلی، تصاحب بازارهای هدف خارجی و رشد و توسعه تجاری و اقتصادی ، انتظار می رود با اتخاذ راهکارهای فوق، شاهد رشد و توسعه صنعت بسته بندی به عنوان یکی از مهمترین حلقه‌های مفقوده صنعت و زنجیره تأمین، توزیع و عرضه و همچنین یکی از راهبردی ترین مسیرهای حرکت شتابان کشور به سمت توسعه تجاری و اقتصادی باشیم.

بهمن برومند